Een hybride warmtepomp combineert een warmtepomp met een HR-ketel en is goed toepasbaar in bestaande woningen waar nu nog alleen een gasketel hangt. In gebieden waar veel gasinfrastructuur ligt, is het een interessante optie om op korte termijn het energie- en gasverbruik in woningen sterk te verlagen.
Energietransitie
Ook met het het transitieproces naar CO2-neutraal in 2050 in het achterhoofd, is de hybride warmtepomp een ideale oplossing. “Het is een logische stap om voorlopig nog gas als aanvullende energiedrager te blijven behouden tot alles helemaal is ingericht om zonder te kunnen”, stelt Frank Wiersma, strategisch adviseur bij netbeheerder TenneT. Er wordt wel eens geroepen dat de hybride warmtepompvariant een tussenoplossing is omdat op langere termijn de CO2-uitstoot netto nul moet worden, maar dit is niet noodzakelijk waar. “Op de langere termijn, wanneer Nederland volledig van het (aard)gas af is, kan de kleine hoeveelheid aardgas die per jaar nodig is, worden vervangen door biogas of waterstof”, stelt hij.
Tweederde van de warmtevraag
Voor het grootste deel van het jaar zorgt de warmtepomp in de combi met de HR-ketel voor de benodigde verwarming. Meer concreet: hybride warmtepompen vullen ongeveer tweederde van de warmtevraag van woningen in. Met diezelfde factor verlaagt de hybride warmtepomp de gasvraag.
Prestaties warmtepompen
Hybride warmtepompen kunnen dus leiden tot een fikse besparing op aardgas. Maar leidt het vervolgens ook tot een veel hoger elektriciteitsgebruik én een hogere energierekening? Om een antwoord op deze vraag te kunnen geven monitort Installatiemonitor sinds 2019 de prestaties van zo’n 600 geïnstalleerde warmtepompen in woningen, waaronder een groot deel hybride varianten zijn. Een van de conclusies is dat bij koud weer het elektriciteitsverbruik voor hybride warmtepompen niet extreem hoog wordt in vergelijking met all electric warmtepompen. Logisch aangezien het elektriciteitsverbruik van hybride warmtepompen van nature is begrensd, meestal tot 1 kW. Bij lagere temperaturen neemt de cv-ketel het over.
Keuze warmtepomp afhankelijk van omstandigheden
Hybride warmtepompen bieden een aantal voordelen, maar ook nadelen. Of de gebruiker kiest voor een cv-ketel, hogetemperatuurwarmtepomp, hybride, lucht of bodemwarmtepomp hangt af van meerdere factoren. Soms kan de gebruiker zelf kiezen, maar soms heeft hij geen keus. In waterwingebieden is boren bijvoorbeeld niet toegestaan, waardoor bodemwarmtepompen geen optie zijn. Ook de druk op het elektriciteitsnet en de druk om de duurzaamheidsambitie waar te maken, spelen mogelijk een rol.
1.000.000 hybride warmtepompen voor 2030
Die druk lijkt steeds groter te worden. Techniek Nederland, Natuur & Milieu en Netbeheer Nederland deden een oproep aan het kabinet om geld vrij te maken voor de grootschalige inzet van hybride warmtepompen. Zij vinden dat vanaf 2024 jaarlijks minimaal 100.000 hybride warmtepompen moeten worden geplaatst in woningen en gebouwen zodat vóór 2030 één tot twee miljoen van dit type pompen moeten zijn geïnstalleerd. Dit zou een CO2-besparing opleveren van 1,3 tot 2,6 megaton CO2. Het is een grote stap richting klimaatneutraliteit in 2050.
Verkoopcijfers hybride warmtepomp
De markt lijkt de laatste jaren steeds meer open te staan voor de hybride warmtepomp. De verkoop ervan zit in de lift, blijkt uit verkoopcijfers van leveranciers. Toch blijft de cv-ketel vooralsnog het populairst. In 2020 kon de markt rekenen op 428.000 verkochte cv-ketels waarmee ze nog steeds de verwarmingsmarkt domineert.
Waterstofketel en hybride warmtepomp
De techniek staat ondertussen niet stil. Zo worden in een aantal Groningse jaren zeventig huurwoningen hybride warmtepompen geplaatst. Hier wordt de combinatie gemaakt tussen een warmtepomp en een waterstof-cv-ketel. Het waterstofgas in dit project wordt geproduceerd en opgeslagen door een agrarisch bedrijf in de buurt. Het bedrijf gaat met een elektrolyser groene waterstof produceren uit groene stroom van zonnepanelen op zijn dak. Waterstof als alternatief voor aardgas in cv-ketels is een optie waar al veel onderzoek naar is gedaan. Er lopen inmiddels al meer dan 10 proefprojecten met waterstof. Zelfs over het gelijktijdig transporteren van groene waterstof en aardgas door eenzelfde leiding zijn al omvangrijke studies gedaan. Maar of en wanneer dit realiteit wordt, dat zal de toekomst moeten uitwijzen.
Belangrijke innovaties
De warmtepomp is nog lang niet uitontwikkeld, volgens Peter Centen, directeur van de Nathan Group. Hij benoemt twee belangrijke innovaties, waarvan de eerste is ingegeven door aangescherpte geluidsnormen. De grote uitdaging was om de warmtepomp zo aan te passen, dat ook zonder omkastingen en dergelijke aan de geluidsvoorschriften voldaan kan worden. Met het type lucht-water is dat gelukt. Er is dus geen buitendeel meer. De tweede trend komt voort uit de overgang naar duurzame koudemiddelen, zodat warmtepompen nog milieuvriendelijker functioneren. De GWP van koudemiddelen moet gefaseerd omlaag.
