Tekst: Joop van Vlerken

“Door het toepassen van de prefab hotelkamers is de bovenbouw heel snel gegaan.” Aan het woord is Remko van Gijzen, projectleider bij adviesbureau Techniplan. Het bedrijf is verantwoordelijk voor het installatieontwerp van Yotel Amsterdam. Het hotel van 6.500 m² telt 202 kamers en is in juni opgeleverd. Door de toepassing van modulaire bouw kon er sneller gebouwd worden waarmee tijds- en dus ook rentewinst is geboekt.”
Dat wordt bevestigd door Claus Ursem, projectengineer van Ursem Bouw. “Bouwsnelheid is inderdaad één van de voordelen van modulair bouwen. Het heeft in dit project ongeveer vier maanden tijdswinst opgeleverd. Tijdens de bouw van de voorzieningen op de begane grond konden wij al beginnen met de productie van de hotelkamers in onze fabriek. Je wint veel tijd en de hotelkamers zijn ook nog eens compleet afgewerkt. En je kunt ook een hogere kwaliteit realiseren doordat je onder geconditioneerde omstandigheden in een fabriekshal werkt.”

BREEAM Excellent

Yotel Amsterdam is gelegen aan het Tolhuiskanaal en bestaat uit vijf geschakeerde volumes in een park die variëren in hoogte, sfeer en functie. De volumes zijn rond patio’s opgebouwd met in het midden een collectieve ruimte voor bezoekers van het hotel en het publiek. Het complex heeft een publiek restaurant met terras, een tuin en een aanlegsteiger.
Het hotel voldoet aan de eisen voor BREEAM Excellent, vertelt Van Gijzen. “We hebben veel punten verzameld voor duurzame energieopwekking, comforteisen en waterbesparing. Daarnaast hebben we ook een innovatiepunt aangevraagd voor het modulair bouwen.” Dit komt doordat het modulaire bouwsysteem bijdraagt aan een energie-efficiënt en afvalreducerend bouwproces. Daarnaast is er minder transport nodig van materialen waardoor de CO2-uitstoot omlaag gaat.

WKO en 321 zonnepanelen

Het hotel is bovendien aardgasloos opgeleverd. Een wko levert warmte en koude aan het hotel en daarnaast zijn er 321 zonnepanelen op het hotel geplaatst om het van stroom te voorzien. Daarnaast zijn er verschillende maatregelen toegepast om de energievraag te reduceren. Van Gijzen: “Het lukte niet om het hotel op stadswarmte aangesloten te krijgen. De wko levert de basislast voor de koeling en verwarming. Om de pieken op te vangen is er een luchtwarmtepomp geïnstalleerd. Die wordt vooral ingezet om warm tapwater te maken.”

Installaties en sanitair

De modules van Ursem zijn in 33 dagen gestapeld tot een gebouw van acht verdiepingen. De kamers worden kant-en-klaar op de bouwplaats aangeleverd, vertelt Ursem. “Ze hoeven alleen nog gestoffeerd en ingericht te worden. De wanden, plafonds, douche, toilet, wastafel en airco-units zitten er al in. De modules worden verticaal gekoppeld en de luchtbehandeling wordt doorgelust.”
Voor de installaties en het sanitair werkt Ursem samen met vaste partner Schouten Techniek. “We bedenken ook samen met hen hoe we de installaties in de modules gaan passen. Zij kunnen op onze locatie in Wognum de werkzaamheden aan de prefab-kamers doen. Dat heeft voor hen als voordeel dat ze niet ver hoeven reizen voor het grootste deel van de werkzaamheden. Op de locatie in Amsterdam is voor hen door het modulair bouwen veel minder werk.”

Dit artikel komt uit onze special Installatie XL 2019. Deze editie van de jaarlijkse special van Installatie Journaal en Gawalo behandelt ‘grote’ en ‘grootse’ projecten, die in 2019 zijn gerealiseerd of in 2020 zullen worden gerealiseerd.

Prefab niet goedkoper

Hoewel het werken met prefabmodules veel voordelen oplevert, bestrijdt Ursem het beeld dat het ook goedkoper is. “Ja, door de tijdwinst kun je ook geld besparen, maar de materialen hebben dezelfde prijzen als in de reguliere bouw.” Desondanks zijn de voordelen van prefab bouwen volgens Ursem duidelijk. “Je hebt minder overlast op de bouwplaats doordat we alles in de fabriek maken. De verschillende bouwdisciplines hoeven ook niet op de bouwplaats te komen.”
“Een ander voordeel is dat je met minder gekwalificeerd personeel kunt werken. In de fabriek zijn niet per se vakmensen nodig, omdat het gestandaardiseerde handelingen zijn.”
“Het enige nadeel aan prefab bouwen is dat je ontwerptechnische beperkingen hebt. Daar moet de architect wel rekening mee houden. Dat heeft onder meer te maken met de grootte en het gewicht van de modules, want je moet ze natuurlijk nog wel kunnen transporteren.”

WKO en warmtepomp

Dat de hotelkamers geprefabriceerd zijn, heeft weinig invloed op de centrale installaties, vertelt Van Gijzen. “De wko en de warmtepomp staan los van het modulaire concept en voorzien het hele hotel van warmte, koude en warm tapwater. De fancoil-units zijn wel allemaal in de fabriek door Ursem in de hotelkamer gemaakt.”
Prefab heeft wel op een andere manier invloed op de energieprestaties van het gebouw, legt Ursem uit. “Doordat we in de fabriek onder gecontroleerde omstandigheden bouwen, kunnen we de units heel goed luchtdicht maken. Daardoor kunnen we eigenlijk met alle installatieconcepten uit de voeten.” In het hotel wordt warmte uit het douchewater teruggewonnen, vult van Gijzen aan. “Daarvoor zijn aparte standleidingen aangebracht. Daarnaast wordt ook hemelwater gebruikt voor het spoelen van de toiletten op de begane grond.”

Maximum-temperatuureis

Bij de bouw van hotels worden hoge comforteisen gesteld, vertelt Van Gijzen. “De comforteisen van Yotel liggen vast en daar wordt niet van afgeweken. Erg belangrijk is bijvoorbeeld de maximum-temperatuureis. De temperatuur in een kamer mag niet boven een bepaalde temperatuur komen en de klant moet de kamer binnen een uur kunnen terugkoelen naar een comfortabele temperatuur.”
Op het eerste gezicht lijken strenge comforteisen in strijd met de eisen aan duurzaamheid, maar volgens Van Gijzen hoeft dat niet zo te zijn. “Het is niet per se een spanningsveld. Het gaat erom oplossingen te kiezen die aan de eisen voldoen op een duurzame manier. Bovendien speelt ook in BREEAM comfort een belangrijke rol.”

Demontabel en herbruikbaar

Het gebouw is in principe demontabel en de modules zouden elders weer opnieuw gebruikt kunnen worden, vertelt Ursem. “Je kunt het gebouw uit elkaar pellen. Maar ik zie niet snel gebeuren dat het weer afgebroken wordt. Dat geldt eigenlijk voor alle zogeheten demontabele projecten in Nederland. Ze worden demontabel gebouwd, maar vervolgens blijven ze gewoon decennialang staan.” Hij ziet modulair bouwen zoals Ursem dat doet dan ook niet als demontabel bouwen, maar meer als tegenhanger van het traditionele bouwen.

XL Installatiefeiten

Opdrachtgever: Being Development/YOTEL
Hoofdaannemer: Heddes Bouw & Ontwikkeling
Installatieontwerp: Techniplan
Architect: Studioninedots
Aannemer(s): Ursem Modulaire Bouwsystemen, Schouten Techniek
Landschapsarchitect: DELVA Landscape Architecture & Urbanism
Luchtbehandelingsinstallatie: 2 LBK’s, respectievelijk 16.200 en 23.200 m³/h
Verwarmingsinstallatie: 330 kW
Koelinstallatie: 500 KW
Warmtapwater: 300 kW
Zonnepanelen: 321 op het eigen gebouw