Tekst: Joop van Vlerken

Itho Daalderop monitort in Nederland de installaties van meer dan tienduizend woningen waarvoor ze de warmtepompen hebben geleverd. Dit levert veel informatie op voor de leverancier zelf, de onderhoudspartijen van de installaties, de woningcorporatie en de particuliere eigenaren, vertelt business development manager Niek de Jong.

Energieverbruik en bedrijfsuren warmtepomp

“We krijgen onder meer storingsmeldingen binnen, maar ook de bedrijfsuren van de warmtepomp. Daarnaast is zichtbaar wat de warmtepomp doet en waar het energieverbruik vooral in zit. Dat laatste kunnen we terugkoppelen naar de bewoners, als bijvoorbeeld blijkt dat onevenredig veel energie gaat naar warmtapwaterbereiding. De gegevens worden ook gebruikt voor onderhoud. Het onderhoud kan veel efficiënter doordat we de installatie technisch monitoren.”

Proactief onderhoud

Giesbers Installatiegroep is een belangrijke onderhoudspartner van Itho Daalderop. Pim Rensen, manager service en dienstverlening van Giesbers InstallatieGroep, vertelt wat ze met de monitoringsgegevens doen. “Wij gebruiken die gegevens voor het onderhoud. Het komt regelmatig voor dat wij een afspraak maken met de klant om een storing op te lossen, voordat de klant zelf weet dat hij een probleem heeft.”

Dat is een grote verandering voor de installatiewereld, meent Rensen. “Het duurt wel even voordat een klant merkt dat hij een probleem heeft, omdat de woningen goed geïsoleerd zijn. Je gaat veel proactiever om met onderhoud, in plaats van reactief.”

Meldingen filteren

Dagelijks krijgt Giesbers InstallatieGroep veel datameldingen binnen. Door het bedrijf worden de urgente meldingen gefilterd. Op basis van deze meldingen maakt Giesbers afspraken met klanten voor correctief onderhoud.

Maar het werkt ook andersom, vertelt Rensen. “Als bewoners klachten hebben, openen we de monitoring van de betreffende woning en kijken we mee. Als er geen storing is en het wordt voldoende warm of koud in de woning, koppelen we dat terug. Daarbij geven we uitleg aan de bewoners over de werking van hun warmtepompinstallatie, die toch anders werkt dan de traditionele cv-installatie. Dat scheelt veel nutteloze bezoeken.”

Storingen installatie voorkomen

De data worden ook op andere manieren ingezet om storingen preventief te voorkomen, legt Rensen uit. “Als we een lagedrukmelding krijgen van een installatie, sturen we een standaardbrief uit met het verzoek aan de bewoner om zijn installatie bij te vullen. Hiermee kunnen toekomstige storingen voorkomen worden.”

Verhuren van warmtepompen

Monitoring van installaties is relatief nieuw, zeker als het om de woningmarkt gaat. De Jong legt uit waarom Itho Daalderop er ooit mee begonnen is. “Nu hebben we geen problemen meer om genoeg warmtepompen te verkopen, want onze omzet verdubbelt elk jaar, maar dat was tien jaar geleden wel anders. Men vond het een mooi product, maar vaak vonden ontwikkelaars de initiële investeringen te hoog. Daarom zijn we toen begonnen met het verhuren van installaties. Om die reden zijn we ooit gestart met monitoring, zodat we de verhuurde installaties technisch in de gaten konden houden.”

Energieprestatievergoeding

In eerste instantie was de reden voor de monitoring door warmtepompproducent Itho Daalderop dus vooral technisch, maar inmiddels zijn daar ook andere motivaties bijgekomen, vertelt De Jong. “We werken veel in NOM-projecten voor woningcorporaties. Als die een energieprestatievergoeding willen vragen voor de verhuurde woningen, moeten ze wel kunnen aantonen wat het energieverbruik is. Dat is nog een extra reden om de energiestromen in een woning te monitoren.”

Preventief onderhoud

Door de monitoring worden bezoeken voor preventief onderhoud minder belangrijk, stelt Rensen. “Als onze opdrachtgever wil dat we puur en alleen correctief op de monitoring of meldingen van bewoners reageren, kan dat. Maar we servicen ook woningen waarvan de particuliere bewoners een onderhoudscontract hebben. Die willen graag eens in de zoveel tijd iemand zien. En sommige zaken zijn niet uit de monitoring te halen, zoals kleine lekkages of beschadigingen.”

Tarief onderhoud warmtepomp

Door de monitoring verandert dus de manier van werken voor installateurs en volgens Rensen heeft dit ook gevolgen voor de contracten die zijn bedrijf afsluit. “Als we alleen maar correctief hoeven te rijden op basis van monitoring, praat je natuurlijk over een ander tarief dan als we elk jaar minimaal een keer bij de klant langs moeten gaan.”

Wat de situatie complex maakt, is dat Giesbers in de meeste gevallen alleen het functioneren van de warmtepomp monitort, maar niet het afgiftesysteem. “Het is weleens lastig uit te leggen aan een klant dat zijn probleem niet veroorzaakt wordt door een probleem met de warmtepomp, maar dat er bijvoorbeeld iets mis is met de verdelers of de vloerverwarming. Terwijl wij alleen verantwoordelijk zijn voor het onderhoud aan de warmtepomp.”

Data en monitoring in businessmodel

Data en monitoring zijn steeds belangrijker geworden in het businessmodel van Itho Daalderop, legt De Jong uit. “We halen elke vijftien minuten informatie binnen. We hebben tegenwoordig een heel team dat deze informatie verzamelt en in de cloud zet. Door de privacywetgeving hebben we de afgelopen jaren veel moeten aanpassen. En ook in het beter beveiligen van de informatie hebben we flink moeten investeren. Dat is voor de buitenwereld niet zichtbaar, maar voor ons was het een enorm project.”

Warmtepomp krijgt SIM-kaart

Om het monitoren van installaties nog beter te laten verlopen zijn de vijfdegeneratie warmtepompen van het bedrijf uitgerust met SIM-kaarten. “Data-uitwisseling werd steeds vaker een bottleneck in onze projecten. Daarom plaatsen we nu in de warmtepompen van Itho Daalderop SIM-kaarten, zodat elke warmtepomp meteen verbonden is als hij aangesloten wordt. Een extra pluspunt is dat we hierdoor de software automatisch kunnen updaten.”

Total Cost of Ownership installaties

De installatiewereld is met de grootschalige uitrol van warmtepompen snel veranderd, meent De Jong. “We hebben heel andere gesprekken dan vroeger. Het gaat veel meer om Total Cost of Ownership. Onze installaties zijn flink duurder dan traditionele cv-installaties. Maar over de gehele levensduur kunnen mensen veel geld besparen. Bovendien zijn we voor het grootste deel van onze installaties gedurende de levensduur zelf verantwoordelijk door prestatiegaranties. Dan gebruik je liever geen goedkope onderdelen, maar zorg je dat alle componenten zo lang mogelijk meegaan.”

Minder slecht functionerende installaties

Daarnaast komen slecht functionerende installaties steeds minder vaak voor, vertelt hij. “Je kunt de installaties veel efficiënter maken. Het risico op een niet goed functionerende installatie minimaliseren wij met behulp van monitoring.”