Tekst: Gerard Vos

Had je drieënhalf jaar geleden tegen Doekle Terpstra gezegd dat hij voorzitter van Uneto-VNI zou worden, dan had hij je meewarig aangekeken en de suggestie resoluut terzijde gelegd. Inmiddels staat hij bijna twee jaar aan het roer en heeft de ondernemersvereniging voor de installatiebranche een nieuwe naam: Techniek Nederland. Terpstra voelt zich er als een vis in het water.
De eerste stap, een organisatie opzetten waar de installatiebranche trots op kan zijn, mag een succes worden genoemd. Techniek Nederland staat in het centrum van de energietransitie. Het was dan ook geen gek idee om de Techniek Nederland-voorganger dit jaar als juryvoorzitter van de VSK-Awards te vragen. Doekle Terpstra over baanbrekende innovaties, de veranderende branche, en zichtbaarheid.

Kan je concluderen dat de naam Techniek Nederland goed is geland?

“Dat is een understatement. Het is namelijk een schot in de roos. Ik had wel het gevoel dat deze naam zou beklijven. Vanaf het allereerste moment staat die naam. Tot mijn aangename verrassing hoefden we helemaal niet zoveel te doen om de naam te promoten. Het is voor iedereen superduidelijk waar we voor staan. De leden zijn trots op de naam omdat het goed associeert met wat we doen. Het dekt de gebieden waar we actief in zijn zoals de gebouwde omgeving, industrie, infra en mobiliteit. Onze vereniging bestaat uit een lappendeken aan verschillende bedrijven die met deze naam aan elkaar verbonden zijn. Techniek Nederland straalt robuustheid uit. Het is een eclatant succes. Het gevolg is dat we zien dat ook de grote bedrijven zich meer met ons associëren. De naam Uneto-VNI werd toch meer gezien als een organisatie voor het midden- en kleinbedrijf. Er is een ander type, bredere vereniging ontstaan waar ik erg trots op ben.”

Wat is een mooi voorbeeld uit de installatiebranche?

“Ik ben pas bij het Radboud UMC en de Radboud Universiteit geweest in Nijmegen. Sinds 2016 hebben ze een duurzaamheidsagenda. In samenwerking met CroonWolter&Dros is verduurzaming heel voorzichtig opgepakt, maar inmiddels zijn de gebouwen op de campus bijna van het gas af. Er zijn bijvoorbeeld twaalfhonderd zonnepanelen geïnstalleerd en de universiteit levert nu elektriciteit voor de huishoudens in de aanpalende wijk.
Daarnaast vind ik de Johan Cruijff ArenA een goed voorbeeld, dat is het meest duurzame stadion van de wereld. De restwarmte wordt onder andere gebruikt om het veld vorstvrij te houden. Het is een en al installatietechniek en niemand weet het!”

[Intermezzo: 1]

Installateurs hebben veel op het bordje liggen als het gaat om de energietransitie. Zijn ze er wel klaar voor?

“We staan wat betreft de energietransitie pas aan het begin. In het Klimaatakkoord hebben we de afspraak gemaakt dat we de verduurzaming stapsgewijs en per wijk gaan aanpakken. Dat geeft installateurs en technisch dienstverleners de ruimte om optimaal te plannen. Tegelijkertijd moeten we wél zorgen dat we de technische vakmensen hebben om de opgave aan te kunnen. De beschikbaarheid van technici met green skills mag niet het knelpunt worden van de energietransitie. Er is vanuit de overheid een stevig plan voor het technisch beroepsonderwijs nodig. Verder zie je dat ook grote opdrachtgevers zoals Rijkswaterstaat en het Rijksvastgoedbedrijf stevige ambities hebben. De technieksector is onontbeerlijk om die te realiseren. We hebben gelukkig inmiddels een flinke voorhoede met bedrijven die meegaan met de laatste ontwikkelingen.”

Maar…

Er zijn nog altijd veel installatiebedrijven die zich richten op het plaatsen en onderhouden van verwarmingsinstallaties. We hebben tot 2050 de tijd om alle woningen in ons land te verduurzamen dus ook dat werk gaat nog jaren door. Er zijn veel verschillende verdienmodellen en die moeten blijven bestaan. Maar de markt verandert. De nieuwbouw wordt nu al aardgasvrij en steeds meer woningbezitters ondernemen stappen om te verduurzamen. Dus het is wel slim om na te denken over de boterham van morgen. In een fossiele markt die hoe dan ook gaat krimpen, moet je toch afvragen of je op de lange termijn niet van het karretje valt.”

‘Midden in de toekomst’ is het VSK-thema dit keer. Goed gekozen?

“Het is een supergoed thema, het is herkenbaar en geweldig dat ik voorzitter mag zijn van de VSK-Awards. Zo’n prijs helpt goed om te laten zien hoe innovatief de sector is. We doen onszelf tekort – zowel aan de installatie- als aan de producentenkant – als we niet laten zien wat we kunnen. Communicatief zijn we niet de sterkste. Er zit een vorm van bescheidenheid in de sector. Die komt voort uit de klassieke piramidevorm van de bouw. Het installatiebedrijf had in het verleden altijd de rol van onderaannemer. In toenemende mate zie je nu dat het installatiebedrijf steeds meer vanuit integraliteit werkt en een volwaardig speler is. We mogen trots zijn op wat we doen en als branche mogen we best wel wat minder bescheiden zijn.”

De sector moet leren om zich meer te laten zien?

“De installatiewereld staat bol van de verborgen verhalen. Je moet bedenken dat die installaties niet zichtbaar zijn. Die zijn weggestopt in een gebouw. Dat we zelf dan ook een bescheiden, niet zichtbare, rol innemen is niet zo vreemd. Ik noemde eerder CroonWolter&Dros en de Radboud Universiteit. Hier zijn veel innovatieve installaties toegepast, er wordt integraal gewerkt, er is een nieuwe vorm van aanbesteden gehanteerd, het gaat om een slimme wijkaanpak. Alle elementen zitten erin, maar niemand kent het. Het is in alle vormen waard om te vertellen. Maar het blijft vooralsnog een verborgen verhaal. De sector moet wat dat betreft nog een beetje wakker worden geschud. Het zijn andere tijden.”

En dat brengt een ander proces met zich mee?

“Ja, er wordt niet meer uitsluitend vanuit één onderdeel gedacht. Het gaat om het grotere, integrale plaatje. De technische installatie is in veel gevallen het hart van een duurzaam gebouw. Dat brengt met zich mee dat je op voorhand met alle partijen goed moet nadenken over de technische wensen. Het is een compleet andere manier van denken die voor onze sector zeer kansrijk is.”

Circulariteit is een belangrijke trend. Het lijkt wel of iedereen hiermee bezig is in de bouw, behalve de installatiebranche.

“Circulariteit is een overstijgend thema, dat in mijn ogen groter is dan duurzaamheid. Ik zie dat er al goede voorbeelden zijn in de branche. Waar goed is nagedacht over hoe je het circulaire denken kunt toepassen. Maar de gemiddelde installateur of het gemiddelde installatiebureau is eerlijk gezegd niet bezig met circulariteit. Toch zie je dat een voorhoede echt stappen maakt, maar in de dagelijkse praktijk is het een ongelooflijk weerbarstig en complex onderwerp. Opdrachtgevers moeten hierin ook meesturen en ons op weg helpen. We hebben veel innovatiekracht, maar circulair denken is nog een abstract begrip. De kunst voor onze leden is dat ze de ‘lessons learned’ gaan delen. Daar zijn we zelf hard mee bezig. Onlangs hebben we een drukbezochte bijeenkomst georganiseerd over circulariteit; een groot succes! Koplopers deelden hun ervaringen en voorbeelden vanuit de praktijk. Ongelofelijk inspirerend.”

Als je het over circulair denken hebt, raak je ook meteen ketensamenwerking.

“Het klassieke concurreren werkt niet meer, het gaat tegenwoordig echt om keten-denken. De wereld is zo fundamenteel veranderd dat je het niet meer alleen kunt doen. De afhankelijkheid van elkaar wordt groter. In overstijgende thema’s vind je elkaar en zo kan je de koek ook vergroten.”

Wat kunnen we verwachten in de nabije toekomst als het om innovaties gaat?

“Je ziet in de sector steeds vaker plug & play-activiteiten en uiterst complexe design-projecten. Een vorm van industrialisatie gecombineerd met slimme logistiek is in de toekomst dan ook onvermijdelijk. We zien gelukkig dat steeds meer leden snappen welke kant we als sector opgaan en de verantwoordelijkheid nemen die hierbij hoort.”

Speerpunten jury VSK-awards

De VSK Awards worden tweejaarlijkse uitgereikt voor de beste innovaties in de installatiebranche.

Op 4 februari 2020 – de eerste VSK-dag – worden drie prijzen uitgereikt in achtereenvolgens de categorieën:

Gezond & Comfort;
Energietransitie;
Installateurszaken

Daarnaast wordt in elk van de drie categorieën een publieksprijs uitgereikt. De jury wordt dit jaar voorgezeten door Techniek Nederland-voorzitter Doekle Terpstra. De juryleden zijn: Harm Valk, Martijn Verspeek Claudia Bouwens, Marco Lammers, Lars Boelen, Theo Ockhuijzen en Eddy Buiting.

Er worden zes criteria gehanteerd:

Innovativiteit;
Oplossingsgerichtheid;
Praktische toepasbaarheid;
Duurzaamheid;
Sociale impact:
Economisch rendement.

“En dan komt vanzelf bovendrijven welke inzenders op al die thema’s de meeste verbinding organiseren.”

Schrijf je in voor VSK 2020

De vakbeurs VSK is van 4 tot 7 februari 2020 in de Jaarbeurs in Utrecht. Meer dan driehonderd exposanten tonen hun innovaties binnen de werktuigbouwkundige installatietechniek. Voor de editie 2020 is ‘Midden in de toekomst’ het thema. VSK biedt concrete oplossingen voor actuele uitdagingen zoals de energietransitie en digitalisering.

Reserveer een gratis toegangskaart voor VSK 2020