In de Zweedse gemeente Vårgårda, zo’n 70 km ten noordoosten van Gothenburg, worden appartementsblokken gerenoveerd die door een combinatie van zonnepanelen en waterstof grotendeels zelfvoorzienend zijn. Het project is geïnitieerd  door de gemeentelijke woningcoöperatie Vårgårda Bostäder, met als partners het Deense Better Energy en het Zweedse Nillson Energy.

Omzetten in waterstof 

De energie voor de elektriciteit en verwarming van de 172 woningen (verdeeld over 6 blokken) wordt geleverd door zonnepanelen. De energie uit die zonnepanelen wordt direct gebruikt en het overschot wordt omgezet in waterstof. Uit die waterstof kan op een later moment via een brandstofcel weer elektrische energie worden gemaakt, voor onder meer warmtepompen, liftinstallaties en de gemeenschappelijke verlichting.

Eigen energieverbruik 

Voor de persoonlijke elektrische apparatuur van de bewoners is de aansluiting op het elektriciteitsnet nog beschikbaar, maar het contract met de leverancier van het warmtenet is opgezegd. Elk appartementsgebouw (met circa 30 woningen) zou volgens een woordvoerder van Better Energy met 109 kWp aan zonnepanelen in het eigen energieverbruik kunnen voorzien voor verwarming, warm water en elektriciteit voor de gemeenschappelijke verbruikers. In totaal gaat het om 659 kWp. 

Balans winter en zomer 

De productie van elektriciteit uit waterstof is niet nieuw en een bekend technisch concept. Wel nieuw is de combinatie van zonnepanelen en waterstof in een gebouwgebonden systeem dat gedurende het hele jaar voor de energievoorziening voorziet. De uitdaging is de strenge Scandinavische winters in balans te brengen met de lange zomerdagen.  

Elektrolyser 

Het teveel aan energie uit de zonnepanelen wordt opgeslagen in accu’s die vervolgens een elektrolyser voeden. In een elektrolyser wordt met elektrische energie een chemisch proces op gang gebracht dat uit water, waterstof en zuurstof produceert. De waterstof wordt onder een druk van 300 bar in een drukvat opgeslagen. Als er energie nodig is kan een brandstofcel de opgeslagen waterstof omzetten in elektriciteit. Deze oplossing stoot uiteindelijk slechts zuurstof en zuiver water uit.

Subsidie en kritiek

Het concept is al eerder getest door Nillson Energy in samenwerking met AT Solar in 2018 in het zogeheten pilot project RE8760. Critici menen dat zonder subsidies van Zweedse overheden de renovatie van de appartementen met deze oplossing verre van haalbaar was. Jan-Olof Dalenbäck, hoogleraar architectuur en civiele techniek aan de Chalmers Universiteit in Gothenburg, vraagt zich bovendien af op deze oplossing net zo betrouwbaar is als de stadswarmte waar voor de renovatie gebruik van werd gemaakt.