Rijkert Knoppers

Warmtenetten in Nederland bestaan al tientallen jaren. De benodigde warmte komt bijvoorbeeld van elektriciteitscentrales, die werken met een warmte/krachtkoppeling, waarbij warm water vrij kwam. Ook afvalverbrandingsinstallaties kunnen veel afvalwarmte leveren. Een tamelijk nieuwe ontwikkeling betreft de warmtenetten die draaien op de warmte uit rioolwater. Daarnaast kunnen riothermie-installaties ook direct warmte leveren aan gebouwen of bijvoorbeeld zwembaden.

Binnen het rioolstelsel in Vlaanderen stroomt genoeg energie om 400 grote gebouwen van warmte te voorzien. Dit bericht, gebaseerd op gedetailleerde berekeningen, is onlangs gepubliceerd door Aquafin, een bedrijf dat onder meer riothermie-projecten initieert. Dit zou een jaarlijks vermindering in CO2 -uitstoot van 40.000 ton kunnen betekenen.

Dagelijks verdwijnt er bij elk huishouden veel warmte via het afvalputje in het rioleringsstelsel. Afkomstig van de douche, de wasmachine, het afwasteiltje of bijvoorbeeld door het afgieten van de gekookte aardappels.

Tegen de verwachting in komen er ook in noordelijk gelegen landen installaties die werken met geconcentreerd zonlicht. De opvatting, dat dit soort systemen alleen rendabel zouden werken in landen rond de evenaar is sinds enkele jaren achterhaald. Het voordeel van deze 'Concentrated Solar Technology' (CST) is dat de energetische opbrengst per vierkante meter een factor drie hoger ligt dan van bijvoorbeeld zonnepanelen.

Het Oostenrijkse bedrijf Krajete heeft een composteerinstallatie ontwikkeld, waarmee particulieren methaangas kunnen produceren uit tuin- en keukenafval. De installatie levert een bescheiden reductie op het aardgasverbruik. Het wachten is op een grotere installatie die de gebruikers volledig onafhankelijk van het aardgas kan maken.

Als je toch heipalen gebruikt om woningen, kantoren en bedrijfspanden te funderen, kun je die palen ook gebruiken om daarmee warmte uit de bodem te halen. In pilotprojecten en een onderzoek van TU Delft wordt dit principe al toegepast en getest.

Het winnen van aardwarmte is lang niet altijd zonder risico's. Zo is het mogelijk dat er tijdens de winning olie of gas bovenkomt, terwijl op sommige locaties de kans op aardbevingen toeneemt. Kortom: deze techniek vraagt om een zorgvuldige aanpak. Hoe perk je de risico's in?

Zeker nu het verwarmen van woningen zonder aardgas op de landelijke agenda staat, neemt de belangstelling voor aardwarmte-installaties toe. Verticale installaties, die tot 500 meter diepte warmte ophalen, zijn het meest in trek, maar ook diepe boringen van enkele kilometer dieptes komen in beeld.

Vijf nul-op-de-meterwoningen in Renkum krijgen een innovatieve installatiekast. Alle aansluitingen van de verwarmings- en ventilatiesystemen zijn daarin ondergebracht. De installateur kan er naar verwachting moeiteloos mee aan de gang, maar levert het energiebesparende systeem ook minder werk op?

Bij de ene woning lijken zonnepanelen met meer zorg te zijn aangebracht dan bij de andere. Volgens een onlangs verschenen rapport kunnen installateurs in dit opzicht een belangrijke rol spelen.